W dzisiejszych czasach, obserwuje się coraz większe zainteresowanie zdrowym stylem życia. Coraz większa część społeczeństwa zaczęła dbać o zdrowie i uważa na to co znajduje się na talerzu. Dziś wyjaśnimy na czym polega dieta bezglutenowa, czy warto ją stosować, a jeśli tak to dla kogo jest odpowiednia. Wokół diety bezglutenowej jest wiele mitów żywieniowych, które mogą wprowadzać w błąd. Warto jednak spojrzeć na nią z perspektywy naukowej, aby zrozumieć, czy rzeczywiście przynosi korzyści zdrowotne czy nie. W niniejszym artykule skupimy się na analizie diety bezglutenowej, przyjrzymy się, komu może przynieść rzeczywiste korzyści, a także postaramy się rozwiać niektóre mity z nią związane.
Czym jest dieta bezglutenowa?
Dieta bezglutenowa polega na wyeliminowaniu glutenu z produktów, które spożywamy. Gluten jest białkiem składa się głównie z gliadyny i gluteniny. Znajduje się w zbożach takich jak żyto, pszenica, jęczmień, oraz owies (często zanieczyszczony). Dlatego jeśli musisz być na diecie bez glutenu wybieraj owies bezglutenowy.
Pierwotnie stosowana jako niezbędne rozwiązanie dla osób chorujących na celiakię. Czy rzeczywiście dieta bezglutenowa jest konieczna? Czy jest to tylko moda?
Gluten jest stosowany jako dodatek poprawiający teksturę i zwiększający utrzymywanie wilgoci w różnych produktach spożywczych. Znajduje się także naturalnie w produktach spożywczych takich jak mąki. To właśnie dzięki niemu wypieki są takie lekkie. Osoby z celiakią i nietolerancją glutenu muszą ze szczególną uwagą czytać etykiety.
Czy gluten jest szkodliwy?
Dla większości osób gluten nie jest szkodliwy tylko osoby ze zdiagnozowaną alergią lub celiakią powinny wykluczyć gluten z jadłospisu.. Gluten może u niektórych osób z pewnymi schorzeniami, takimi jak nadwrażliwość na gluten (nadwrażliwości nieceliakalna na gluten) powodować różne objawy, które nie będą bardzo niebezpieczne dla zdrowia jak spłaszczenie kosmków jelitowych ale dokuczliwe i utrudniające funkcjonowanie.
Dla zdrowych osób bez konkretnych problemów zdrowotnych, nie ma dowodów na to, żeby gluten mógłby być szkodliwy. Produkty pełnoziarniste zawierające gluten dostarczają błonnika, składników odżywczych i innych substancji korzystnych dla zdrowia, czyli mit o szkodliwym działaniu glutenu na organizm jest nieprawdziwy.
Niezalecone przez lekarza eliminacja glutenu jest nie zalecana. Jeśli jednak musisz wprowadzić dietę bezglutenową skonsultuj się z dietetykiem, który wyjaśnia na czym polega dieta, jakie pułapki czekają na półkach sklepów. Stosowanie diety bezglutenowej bez konsultacji może spowodować u osoby zdrowej znaczne niedobory różnych składników mineralnych i witamin.
Celiakia – czyli, co to jest za choroba?
To choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się nieprawidłową reakcją układu odpornościowego pod wpływem spożycia glutenu. Objawy pojawiają się, kiedy w diecie osoby chorej występuje gluten. Celiakia jest chorobą uwarunkowaną genetycznie.
Osoby chore na celiakię nie mogą spożywać glutenu jeśli to zrobią konsekwencje mogą być bardzo poważne takie jak uszkodzenie (spłaszczenie) kosmków jelitowych. Nie dzieje się to jednak od razu w ciągu jednego dnia. Choroba może objawiać się na wiele sposobów do najczęściej występujących należą:
- wymioty,
- biegunka
- przewlekłe zmęczenie
Dlaczego spłaszczenie kosmków jelitowych jest takie niebezpieczne?
Spłaszczenie kosmków jelitowych jest niebezpieczne, ponieważ odgrywają kluczową rolę w procesie trawienia i wchłaniania składników odżywczych. Kosmki jelitowe to mikroskopijne struktury na wewnętrznej powierzchni jelita cienkiego, które zwiększają powierzchnię chłonną jelita. Ich spłaszczenie lub uszkodzenie może prowadzić do szeregu poważnych problemów zdrowotnych. Poniżej znajdują się powody, dla których spłaszczenie kosmków jelitowych jest niebezpieczne:
- Zaburzenia wchłaniania składników odżywczych
Kosmki jelitowe pełnią kluczową rolę we wchłanianiu składników odżywczych, takich jak witaminy, minerały, aminokwasy i kwasy tłuszczowe. Spłaszczenie kosmków może znacznie ograniczyć zdolność jelit do skutecznego wchłaniania tych substancji, co prowadzi do niedożywienia i osłabienia.
- Biegunka
Nadmierna utrata płynów i elektrolitów może prowadzić do odwodnienia, co jest szczególnie niebezpieczne, zwłaszcza u dzieci i osób starszych.
- Zwiększone ryzyko infekcji
Kosmki jelitowe pełnią ważną rolę w utrzymaniu zdrowia jelit i zapobieganiu przedostawaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu. Stanowią naturalną barierę ochronną w jelitach. Ich spłaszczenie może prowadzić do uszkodzenia tej bariery, co sprawia, że drobnoustroje, takie jak bakterie, wirusy czy grzyby, mogą łatwiej przedostać się do wnętrza jelit i organizmu. Spłaszczenie kosmków może prowadzić do zwiększenia przepuszczalności jelit. To zjawisko polega na tym, że bariera jelitowa staje się bardziej przepuszczalna, co umożliwia przedostawanie się do krwiobiegu substancji, które normalnie by nie przenikały przez jelita. To z kolei zwiększa ryzyko przedostania się drobnoustrojów i toksyn do organizmu.
- Zespół jelita drażliwego (IBS) i inne schorzenia jelitowe
Osoby z uszkodzonymi kosmkami mogą doświadczać bólu brzucha, niestrawności, wzdęć i problemów z regularnym wypróżnianiem.
- Wzrost ryzyka nietolerancji pokarmowej i alergii
Uszkodzenie kosmków może prowadzić do wzrostu przepuszczalności jelit, co z kolei zwiększa ryzyko rozwinięcia nietolerancji pokarmowej.
Czy wszystkie osoby na diecie bezglutenowej muszą wykluczyć laktozę?
Nie wszystkie osoby na diecie bezglutenowej muszą wykluczyć laktozę. Osoby z celiakią czy nadwrażliwością na gluten muszą unikać pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa (nieoznakowanego jako bezglutenowy), ale nie ma potrzeby eliminacji laktozy, chyba że mają również nietolerancję laktozy.
Osoby na diecie bezglutenowej, które mają nietolerancję laktozy, muszą zwrócić uwagę na źródła laktozy w produktach bezglutenowych.
W przypadku silnego zaniku kosmków czasowo wyklucza się lub ogranicza produkty mleczne. Zanik kosmków oznacza brak enzymu laktazy i uniemożliwia trawienie laktozy. Wielu chorych może nie odczuwać poprawy eliminując gluten, nie wykluczając dodatkowo produktów mlecznych.
Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem diety bezglutenowej. Warto również pamiętać, że dieta bezglutenowa może powodować niedobory żywieniowe i bez konieczności nie powinna być stosowana. Wiele produktów bezglutenowych jest ubogie w witaminy i składniki mineralne. Często są to też produkty wysoko przetworzone z dodatkami do żywności dlatego należy dokładnie czytać etykiety i wybierać produkty bezglutenowe, które są równie odżywcze jak ich glutenowe odpowiedniki.
Jeżeli zastanawiasz się nad zmianą, a może chcesz skutecznie schudnąć?
