Często zdarza się, że czujesz się źle, ciągle masz problem ze wzdęciami, bólem brzucha i brak Ci energii. Może jest to spowodowane przez gluten, a może jest to objaw innej choroby lub źle zbilansowanego jadłospisu. Chcesz wiedzieć jakie są różnice między celiakią, alergią i nietolerancją glutenu przeczytaj.
Jak już wspominaliśmy w poprzednim artykule celiakia to przewlekła autoimmunologiczna choroba zapalna układu pokarmowego. Jest to choroba genetyczna. Polega na niewłaściwej reakcji immunologicznej na gluten (mieszaninę białek roślinnych). Gluten znajduje się w zbożach (pszenicy, życie i jęczmieniu). Używany jest jako zagęstnik, nośnik smaku, aromatu. Żaden proces technologiczny nie jest w stanie znieść negatywnego oddziaływania glutenu na chorych. Jest to trwała nietolerancja produktów z glutenem. Trwa całe życie. Częstość występowania to około 1% społeczeństwa.
Kluczowa jest diagnostyka różnicowa pomiędzy nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, a celiakią. Powikłania nieleczonej celiakii są bardzo poważne i mogą prowadzić do zaburzeń czynności wielu układów i narządów. W wyniku działania glutenu reakcja immunologiczna skierowana jest przeciwko własnym tkankom w jelicie cienkim. Powoduje to stan zapalny i uszkodzenie błony śluzowej jelita cienkiego. W zaawansowanej chorobie może dojść nawet do zaniku kosmków jelitowych, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. Reakcja organizmu nie musi ograniczać się tylko do jelita cienkiego. Chorzy często mają objawy, które nie są kojarzone z celiakią. Może występować z innymi chorobami autoimmunologicznymi.
Nie tylko celiakia wymaga eliminacji glutenu
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten/pszenicę charakteryzuje się objawami podobnymi do zespołu jelita drażliwego/objawami pozajelitowymi, występującymi kilka godzin/dni po zjedzeniu glutenu często mylnie diagnozowana jako zespół jelita drażliwego lub inne zaburzenia jelitowe.
Nie istnieją specyficzne markery wykrywające tę nadwrażliwość. Diagnoza musi opierać się na kryteriach klinicznych i obserwacji po ponownym wprowadzeniu glutenu (prowokacji).
Objawy nadwrażliwości na gluten
Dotyczy najczęściej dorosłych i może wystąpić jeden objaw lub kilka z poniżej wymienionych takich jak
bóle brzucha,
wysypka,
egzema,
bóle głowy,
przewlekłe zmęczenie,
osłabienie,
biegunka,
wzdęcia,
zaparcia,
rzadziej spotykane omdlenia, wymioty, anemia, drętwienie i bóle nóg.
Leczenie – czy już zawsze dieta bezglutenowa?
Leczenie poprzez wykluczenie glutenu nie różni się od postępowania w przypadku celiakii czy alergii na pszenicę. Różnice polegają wyłącznie na tym, iż w przypadku celiakii dieta bezglutenowa musi być już stosowana przez całe życie, natomiast w przypadku alergii i nadwrażliwości nieceliakalnej dieta może być stosowana czasowo w konsultacji z lekarzem. Zależy to od indywidualnej tolerancji organizmu.
Celiakia i alergia na pszenicę są osobnymi jednostkami chorobowymi.Może wystąpić jedna lub kilka jednocześnie następujących objawów takich jak wodnisty katar, wymioty, biegunka, zmiany skórne, a nawet wstrząs anafilaktyczny.
Przebieg uczulenia na pszenicę jest różny w zależności od wieku. U dzieci najczęściej objawia się atopowym zapaleniem skóry, rzadziej objawami ze strony układu pokarmowego czy oddechowego. Większość dzieci wyrasta z tego typu alergii.
U dorosłych alergia na pszenicę ujawnia się najczęściej pod postacią pokrzywki, biegunki, obrzęku naczynioruchowego i wstrząsu anafilaktycznego. W przeciwieństwie do dzieci, uczulenie na pszenicę dorośli przechodzą latami, a do wystąpienia objawów alergii potrzebne są znacznie wyższe niż u dzieci ilości alergenu (10 g lub więcej).
Choroba Dühringa
Ujawnia się najczęściej między 14, a 40 rokiem życia. Objawia się pojawieniem zmian skórnych spowodowanych obecnością glutenu w diecie (rumieniem, grudkami, pęcherzami, często są swędzące). Rzadko pojawiają się dodatkowo objawy ze strony przewodu pokarmowego (spowodowane zanikiem kosmków jelitowych).
W celu postawienia prawidłowej diagnozy należy oznaczyć poziom przeciwciał charakterystycznych dla celiakii oraz biopsję skóry. Podstawą leczenia jest dieta bezglutenowa.
Produkty ze znakiem przekreślonego kłosa
Licencja na użycie znaku przekreślonego kłosa jest regulowana prawnie i jest tak stworzona żeby zapewnić bezpieczeństwo konsumentom. Osoby z nietolerancją, alergią, a szczególnie chore na celiakią muszą uważnie czytać etykiety produktów i uważać na komunikaty „mogą być zanieczyszczone glutenem”. Oznacza to, że podczas produkcji mogło dojść do zanieczyszczenia produktu glutenem. Jeśli producent zastosuje gluten w produkcie, musi taką informację umieścić na etykiecie.
Produkty bezglutenowe najczęściej są oznakowane międzynarodowym symbolem przekreślonego kłosa, który jednoznacznie informuje, że jest to produkt bezpieczny dla osób, które mają nietolerancję glutenu, alergię, celiakię. Produkty mogą być też oznakowane w inny sposób.
Produkty bezglutenowe czyli, jakie produkty mogę? Czy tylko ze znakiem przekreślonego kłosa?
Jeśli wiesz, że jesteś chory na celiakię najbezpieczniej jest wybierać produkty z oznakowaniem jako bezglutenowe. Są jednak produkty, które są naturalnie bezglutenowe takie jak:
- ryż,
- soja,
- ziemniaki,
- amarantus,
- orzechy,
- mięso,
- jaja,
- owoce i warzywa.
Warto jednak pamiętać i kupować produkty naturalnie bezglutenowe u sprawdzonych producentów. Orzechy często są zanieczyszczone glutenem mimo, że są naturalnie bezglutenowe.
Pamiętaj uważnie czytaj składy produktów często gluten może być w wielu produktach gotowych jak np.
- słodycze,
- płatki śniadaniowe i kukurydziane,
- wędliny,
- tanie sery żółte,
- jogurty owocowe, maślanki smakowe,
- napoje czekoladowe,
- gotowe sosy (dresingi),
- majonezy itp.
Osoby z celiakią lub nietolerancją glutenu mogą znaleźć w diecie bezglutenowej ulgę od swoich dolegliwości, ale dla osób zdrowych jest to niepotrzebne ograniczenie. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed rozpoczęciem diety bezglutenowej. Warto również pamiętać, że nie zawsze jest równoważna z dietą zdrową, dlatego należy dokładnie czytać etykiety i wybierać produkty bezglutenowe, które są równie odżywcze jak ich glutenowe odpowiedniki.
Jeżeli zastanawiasz się nad zmianą, a może chcesz skutecznie schudnąć?
